ما و  چالش «حجاب معاصرت»

معمولا هویت‌های جمعی در طول تاریخ شکل می‌گیرند و از این حیث مهم‌ترین مسئله‌ای که در هویت تاریخی مان دیده می‌شود، آن است که ما گرفتار نوعی حجاب معاصرت نسبت به هویت تاریخی خودمان شده ایم. به عنوان مثال همه می‌دانیم که در هویت تاریخی خودمان شاهنامه فردوسی، اشعار حافظ و خیام یا آثار معماری گسترده و عظیمی و همچنین فرهنگ شیعی داریم؛ اما مسئله این است که این عناصر هویتی در تاریخ قرار دارند و ما تقریبا از حدود دویست سال پیش وارد جهانی شدیم که عناصر فرهنگی آن جهان با این عناصر هویت تاریخی ما سازگار نیست و تفاوت‌های زیادی اتفاق افتاده است.

یعنی در دوره معاصر با سینما، رُمان و دیگرعناصر هویتی و فرهنگی مواجهیم که چه به لحاظ فرم و چه به لحاظ محتوا با عناصر فرهنگی گذشته ما همخوانی ندارد؛ بنابراین می‌بینیم که هر وقت می‌خواهیم برای نوجوان‌ها و بزرگ تر‌ها عناصر فرهنگی را بازسازی کرده و ترویج کنیم، در واقع نمی‌توانیم از ذخیره فرهنگی خود استفاده کنیم. به همین دلیل به نظر می‌رسد مهم‌ترین مسئله‌ای که در صدور هویت فرهنگی با آن مواجه هستیم،  فهم معاصرت خودمان و تلاش برای احیای آن هویت فرهنگی در دوره معاصر است.

با توجه به تصویری که از انقلاب اسلامی به عنوان یک انقلاب تمدن ساز وجود دارد، به نظر می‌رسد آن طور که باید، موفق نبوده ایم. در مقیاس پایین تر، موفقیت‌هایی را داشته ایم؛ اما در تراز انقلاب هنوز اول راه قرار داریم و هنوز نتوانسته ایم بفهمیم که شرایط روز فرهنگی دنیا به چه نحوی است تا متناسب با این شرایط بتوانیم هویت فرهنگی خودمان را احیا و سپس صادر کنیم.

رهبر معظم انقلاب بعد از دوره جنگ تحمیلی عنصر اصلی مبارزه را در قلمرو فرهنگ قرار داده بودند. به عنوان مثال اگر وضعیت فعلی فرهنگ را با دوران جنگ تحمیلی مقایسه کنیم، تلاش و از جان گذشتگی که همه مردم و مسئولان در دوره جنگ تحمیلی برای پیروزی در این میدان انجام دادند با وضعیتی که الان در حوزه فرهنگ داریم کاملا متفاوت است. فی المثل ما چند فرمانده مثل شهید باکری، همت، باقری و با این حد از تلاش و خدمت در قلمرو فرهنگ داریم؟ ما در قلمرو فرهنگ مشابه افسرانی که در دوران جنگ تحمیلی داشتیم را نداریم و به همان نسبت هم فداکاری مردم را در این قلمرو‌ها شاهد نیستیم.

با این فضایی که در رسانه ها، علوم انسانی و به طور کلی در قلمرو فرهنگ وجود دارد، کاملا احساس می‌کنیم که نسبت به هویت فرهنگ اسلامی و ایرانی خودمان در حال بمباران فرهنگی هستیم. به هرحال باید دید تا چه اندازه نسبت به این بمباران حساسیت داریم و به آن واکنش نشان می‌دهیم.